I. ĐẠI CƯƠNG

1. Khái niệm:

- Thoái hoá khớp gối là hậu quả của quá trình cơ học và sinh học làm mất cân bằng giữa tổng hợp và huỷ hoại của sụn và xương dưới sụn.

- Sự mất cân bằng này có thể được bắt đầu bởi nhiều yếu tố: Di truyền, phát triển, chuyển hoá và chấn thương, biểu hiện cuối cùng của thoái hóa khớp là các thay đổi hình thái, sinh hoá, phân tử và cơ sinh học của tế bào và chất cơ bản của sụn dẫn đến nhuyễn hoá, nứt loét và mất sụn khớp, xơ hoá xương dưới sụn, tạo gai xương và hốc xương dưới sụn.

 2. Nguyên nhân

Có 2 nguyên nhân thoái hóa khớp gối: Nguyên phát và thứ phát.

a. Nguyên nhân nguyên phát:

- Thoái hoá khớp nguyên phát là nguyên nhân chính, xuất hiện muộn, thường ở người sau 60 tuổi, có thể ở một hoặc nhiều khớp, tiến triển chậm. Ngoài ra có thể có yếu tố di truyền, yếu tố nội tiết và chuyển hoá (mãn kinh, đái tháo đường…) có thể gia tăng tình trạng thoái hóa.

b. Nguyên nhân thứ phát:

- Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nguyên nhân có thể do: Sau các chấn thương khiến trục khớp thay đổi (gãy xương khớp, can lệch…). Các bất thường trục khớp gối bẩm sinh: khớp gối quay ra ngoài (genu valgum). Khớp gối quay vào trong (genu varum). Khớp gối quá duỗi (genu recurvatum…). Sau các tổn thương viêm khác tại khớp gối (viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, lao khớp, viêm mủ, bệnh gút, chảy máu trong khớp – bệnh Hemophilie…).

3. Chẩn đoán

Để chẩn đoán xác định thoái hóa khớp gối: Áp dụng tiêu chuẩn chẩn đoán của Hội thấp khớp học Mỹ-ACR (American College of Rheumatology) năm 1991.

(1) Có gai xương ở rìa khớp (trên Xquang).

(2) Dịch khớp là dịch thoái hoá.

(3) Tuổi trên 38.

(4) Cứng khớp dưới 30 phút.

(5) Có dấu hiệu lục khục khi cử động khớp.

Các chuyên gia ACR cho rằng, bệnh nhân đã bị mắc thoái hóa khớp gối khi có các yếu tố: (1), (2), (3) hoặc (1), (2), (5) hoặc (1), (4), (5).

II. PHƯƠNG PHÁP PHỤC HỒI CHỨC NĂNG

1. Nguyên tắc phục hồi chức năng

 -  Làm giảm triệu chứng đau.

 -  Duy trì chức năng của các khớp.

 -  Hạn chế hay làm chậm quá trình hủy khớp.

 -  Nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

2. Các phương pháp phục hồi chức năng

a. Vật lý trị liệu

- Dùng nhiệt nóng (Hồng ngoại, sóng ngắn, siêu âm trị liệu, parafin) giúp giảm đau, giãn cơ, chống viêm.

- Nhiệt lạnh: sử dụng cho giai đoạn cấp tính: máy áp lạnh, chườm đá.
- Điện xung: giúp giảm đau, thư giãn cơ.

b. Vận động trị liệu

- Tập vận động với các bài tập và dụng cụ: đạp xe, đi bộ, bơi lội, ghế tập,....

- Tập vận động có trợ giúp của các bác sĩ và kỹ thuật viên.

c. Bảo vệ khớp: 

Giảm tải trọng trên khớp bằng các loại đai, nẹp, gậy, nạng hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện tư thế tốt trong sinh hoạt và lao động.

Một số hình ảnh hoạt động chăm sóc điều trị Thoái hoá khớp gối tại khoa YHCT-PHCN game bài đổi thưởng ftkh .

Hình ảnh châm cứu và chiếu tia hồng ngoại                      Hình ảnh siêu âm trị liệu khớp gối

Hình ảnh xoa bóp và tập vận động khớp gối

Hình ảnh tập vận động chủ động khớp gối có hỗ trợ dụng cụ tập.

Hình ảnh tập vận động chủ động khớp gối có hỗ trợ dụng cụ ghế tập.

 YS.Thạch Thị Cẫm Thu